Zmiany w przepisach o zatorach płatniczych
Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (zatorach płatniczych) funkcjonuje już od 2013 r. Wiąże się ona z szeregiem obowiązków dla przedsiębiorców, które mają na celu zminimalizowanie opóźnień w płatnościach za transakcje handlowe oraz zapobieżenie sytuacjom wykorzystywania przewagi negocjacyjnej i stosowania długich terminów płatności wobec małych i średnich przedsiębiorców.
Istotnym elementem ustawy jest obowiązek sprawozdawczy – o stosowanych w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Z uwagi na pojawiające się wątpliwości dotyczące raportowania oraz komplikacje wynikające ze zbierania danych, ustawodawca zdecydował się przedstawić projekt zmian do tej ustawy, przewidujący znaczne uproszczenia w raportowaniu.
Uproszczenie obowiązku sprawozdawczego
W tym zakresie proponowane jest wyłączenie ze sprawozdań świadczeń z transakcji handlowych zawieranych w zakresie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Warto jednak zaznaczyć, że zasadniczo w praktyce nie występują w tym obszarze zatory. Ponadto planowane jest wyłączenie ze sprawozdań świadczeń przedawnionych. Nie ma uzasadnienia, żeby raportować takie transakcje, skoro dłużnik jest chroniony instytucją przedawnienia.
Istotna dla wielu zmiana dotyczy wyłączenia ze sprawozdań świadczeń pomiędzy spółkami w ramach jednej grupy kapitałowej. Ustawodawca uznał, że opóźnienia w ramach grupy nie są istotne z perspektywy likwidowania zatorów płatniczych, ponieważ całość zostaje w ramach jednej grupy. Ponadto przewidywane jest zwolnienie z obowiązku sprawozdawczego spółek wchodzących w skład podatkowych grup kapitałowych.
Kolejna ważna zmiana to wydłużenie obowiązku raportowania. Obecnie raportowanie należało wykonać do 31 stycznia kolejnego roku, co w praktyce było bardzo krótkim okresem. Planowane jest znaczące wydłużenie terminu na złożenie sprawozdania – do 30 kwietnia.
Doprecyzowanie i uregulowanie kwestii dotyczących obowiązku sprawozdawczego
Ustawodawca w ramach planowanych zmian dokona także wyjaśniania pewnych spornych kwestii. Pierwszą z nich jest uregulowanie w ustawie, że w przypadku spółek komandytowych obowiązek sprawozdawczy za spółkę ma komplementariusz prowadzący sprawy spółki. Ponadto doprecyzowane zostaną zasady składania pełnomocnictwa.
W chwili obecnej kwestia wysyłki korekty sprawozdań nie jest uregulowana, tzn. nie ma takiej możliwości. Projekt zakłada uregulowanie tej kwestii poprzez wskazanie, że w przypadku, gdy ujawniono błędy mające istotny wpływ na ogólny obraz praktyk płatniczych podmiotu, sprawozdanie można skorygować – korekty będzie można dokonać poprzez złożenie nowego sprawozdania.
Kolejne doprecyzowanie odnosi się do kursu walutowego w jakim można przeliczać świadczenia spełnione/niespełnione, otrzymane/nieotrzymane w walutach na potrzeby sprawozdawczości oraz postępowania w sprawie nadmiernych opóźnień.
Ponadto doprecyzowano termin kiedy informacja powinna zostać ujawniona na stronie BIP – corocznie w terminie do 31 lipca.
Poprawa efektywności postępowania i uelastycznienie modelu karania
Projekt ustawy przewiduje także, że zmianie ulegną zasady karania za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Co istotne w tym zakresie przewiduje się wprowadzenie uznaniowości Prezesa UOKiK przy wymiarze kary, wraz ze wskazaniem przesłanek/dyrektyw wymiaru kary oraz modyfikację wzoru, według którego będzie liczona maksymalna kara za nadmierne opóźnienie ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Taka zmiana jest z pewnością niekorzystna dla przedsiębiorców, ponieważ każda uznaniowość organu administracji może prowadzić do nadużyć.
Ponadto przewidywane jest wprowadzenie instytucji tzw. wezwań miękkich, czyli Prezes UOKiK, bez wszczynania postępowania, będzie mógł wystąpić do przedsiębiorcy w sprawach z zakresu nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.
Pozostałe zmiany w zatorach płatniczych
Ważna zmiana dotyczy także nałożenia obowiązku składania oświadczenia o swoim statusie na wszystkich dużych przedsiębiorców. W chwili obecnej tylko duże podmioty gospodarcze będące dłużnikami mają obowiązek składania drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia o swoim statusie. Może się więc zdarzyć, że przedsiębiorcy nie podadzą informacji o swoim statusie, aby korzystać z większych odsetek.
Powyższej przedstawione, główne zmiany wynikające z projektu ustawy należy uznać za korzystne dla przedsiębiorców oraz poprawiające jakość i sposób raportowania zatorów płatniczych, a w szczególności łagodzące bardzo rygorystyczne przepisy w tym zakresie.
Ułatwienia zmniejszą czas potrzebny na przygotowanie raportów, który jednocześnie został wydłużony. Doprecyzowania zmniejszą wątpliwości i ograniczą konieczność poszukiwania odpowiedzi na liczne pytania podmiotów. Niemniej warto zwrócić uwagę, że zmiany będą wymagały dostosowania procedur oraz narzędzi, z których dotychczas korzystali przedsiębiorcy.
Autor: radca prawny Kamil Nagrabski, Kancelaria Prawna Skarbiec
