Czy fiskusa interesuje, ile samochodów jest w firmie?
W związku z tym, że przepisy nie zabraniają posiadania więcej niż jednego samochodu w ramach prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej, przedsiębiorcy decydują się na zakup kolejnego pojazdu do swojej działalności.
Część z nich ma jednak pewne wątpliwości i dostrzega potencjalne ryzyko podatkowe związane z zakupem drugiego auta. Dlatego decyduje się wystąpić o potwierdzenie planowanego zakupu oraz jego skutków podatkowych w ramach interpretacji indywidualnej. Stanowisko fiskusa jest korzystne dla podatników, jednak zawiera pewne warunki.
Korzystne stanowisko fiskusa
Organy podatkowe przyznają, że przepisy ustaw podatkowych nie wprowadzają limitu samochodów wykorzystywanych na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Jedyny warunek to wykorzystywanie pojazdów do celów firmowych. Takie stanowisko wyraził Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 24 czerwca 2020 r. nr 0115-KDIT3.4011.49.2020.3.AWO.
Organ podatkowy potwierdził, że lekarka prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą ma prawo do zaliczenia wydatków ponoszonych na drugi samochód w działalności do kosztów uzyskania przychodu. Jednocześnie organ zaznaczył, że to przedsiębiorca ustala, jaka liczba pojazdów jest mu niezbędna do prowadzonej działalności gospodarczej.
Do podobnych wniosków doszedł Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 9 marca 2021 r. nr 0113-KDIPT2-1.4011.982.2020.2.MGR, który stwierdził, że jedyne ograniczenia zawarte w ustawie o PIT dotyczące samochodów to te warunkujące możliwość zaliczenia wydatku w koszty podatkowe.
Także wcześniej fiskus przyjmował podobne, pozytywne dla podatników stanowisko – interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 stycznia 2015 r. nr IBPBI/1/415-1176/14/SK.
Pozytywne interpretacje podatkowe stanowią podstawę do postawienia tezy, że ukształtowała się jednolita linia interpretacyjna, zgodnie z którą organy podatkowe nie są zainteresowane liczbą posiadanych w ramach działalności gospodarczej samochodów. Teza ta ograniczona jest jednak pewnymi warunkami.
W czym leży problem?
Organy podatkowe w toku wydawania powyższych interpretacji podatkowych zabezpieczyły interes fiskusa poprzez przerzucenie obowiązku ustalenia związku przyczynowo-skutkowego wydatku z przychodami opodatkowanymi na podatnika. W konsekwencji wydane interpretacje, pomimo że wskazują kierunek, w jakim powinny podążać organy podatkowe, to jednak nie dają pełnej ochrony podatnikom.
W szczególności w dalszym ciągu otwarta pozostaje możliwość kwestionowania związku przyczynowo-skutkowego, który jest jednym z podstawowych warunków zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów.
Podatnik musi więc umieć wykazać, w jakim stopniu wydatki związane z posiadaniem drugiego pojazdu w jednoosobowej działalności gospodarczej będą wpływały na przychody albo zabezpieczenie źródła przychodów. Związek ten może być bezpośredni albo pośredni, ale argumentację warto zebrać przed podjęciem decyzji o zakupie.
Ponadto organy podatkowe wskazały, że liczba samochodów powinna wynikać z charakteru prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, w tym w szczególności jej rozmiaru czy sposobu wykonywania usług. Jest to drugie bardzo istotne ograniczenie w zakresie ochrony wynikającej z interpretacji podatkowej, ponieważ otwiera drogę do dyskusji z fiskusem odnośnie do charakteru prowadzonej działalności i zasadności posiadania dwóch lub więcej pojazdów. O
dwołanie się do charakteru prowadzonej działalności pokazuje także, że fiskus daje podatnikowi jedynie „przynętę” w postaci pozytywnej interpretacji podatkowej, a i tak ostateczne słowo będzie należeć do organów kontrolujących.
Wykorzystanie do celów mieszanych a związek z działalnością
Dyrektor KIS w wydanych interpretacjach nie zmierzył się jednak z problematyką wykorzystania pojazdów do celów mieszanych, a ich związkiem z wykonywaniem działalności gospodarczej oraz charakterem prowadzonej działalności. Dla przykładu można wskazać lekarza prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, który nabył dwa pojazdy i wykorzystuje je do użytku mieszanego, ponieważ na zmianę z partnerką jeździ raz jednym, raz drugim pojazdem.
Wydaje się, że w przypadku użytku mieszanego, gdzie przedsiębiorca, ponosząc pewne konsekwencje podatkowe w postaci odliczenia tylko 50% VAT oraz ograniczenia możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych, ma prawo do wykorzystania pojazdów do celów działalności gospodarczej oraz prywatnych, a organ nie ma prawa ingerować w stopień wykorzystania pojazdu do realizacji poszczególnych celów.
Innymi słowy, w przypadku wykorzystywania pojazdów do celów mieszanych organ podatkowy nie powinien kwestionować zakupu drugiego pojazdu, jeżeli jest on, chociażby w minimalnym stopniu, wykorzystywany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Bardziej skomplikowana sytuacja występuje w przypadku wykorzystania obydwu pojazdów tylko do prowadzenia działalności gospodarczej po to, aby skorzystać z prawa do pełnego odliczenia VAT oraz kosztów uzyskania przychodów.
W takich sytuacjach w przypadku zakupu drugiego pojazdu uzasadnienie związku przyczynowo-skutkowego wydaje się obligatoryjne. Dodatkowo należy prowadzić specjalną ewidencję, co znacząco utrudnia korzystanie z drugiego pojazdu.
Autor: radca prawny Robert Nogacki – Twórca Kancelarii Prawnej Skarbiec
