Kiedy dochodzi do powstania depozytu nieprawidłowego dla celów opodatkowania PCC?
Samo przelanie pieniędzy na konto bankowe określonej osoby w celu ich przechowania i przekazania wskazanej przez wpłacającego innej osobie nie oznacza, że doszło do powstania depozytu nieprawidłowego, podlegającego podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Należy ponadto udowodnić uprawnienie przechowawcy do rozporządzania przedmiotem przechowania – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
W sprawie rozpoznanej przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 kwietnia 2019 r., sygn. akt II FSK 1575/17 dyrektor izby skarbowej utrzymał w mocy decyzję naczelnika urzędu skarbowego, który określił podatnikowi zobowiązanie z podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 21 522 zł z tytułu zawarcia umów depozytu nieprawidłowego.
Podatnik wskazał, że w latach 2012-2013 nie prowadził działalności gospodarczej, był zatrudniony w spółce (dalej jako spółka A) zajmującej się handlem złomem na stanowisku zastępcy dyrektora ds. handlowych i logistyki. Przełożony podatnika dokonywał przelewów z firmowego konta na prywatne konto podatnika.
Wpłaty te kasjerka dokumentowała w formie raportów kasowych, podatnik natomiast nie otrzymywał dowodów KP. Chodziło o to, że za sprzedaż złomu firmom płacono w formie przelewu, a zakup złomu płatny był głównie gotówką – należało więc dokonać jej transferu do kasy przedsiębiorstwa. Na konto podatnika wpłynęły też pieniądze od dwóch innych firm (dalej jako spółka B i C).
Podatnik twierdził, że nie wiedział, że przelewy pochodziły z różnych firm, więc wszystkie wypłacone ze swojego rachunku bankowego pieniądze, wpłacał do kasy spółki A. Spółka A początkowo twierdziła, że podatnik był zatrudniony w spółce na podstawie umowy o pracę, potem, że wykonał pracę na podstawie umowy zlecenie.
Również spółka B i C poinformowały, że podatnik nie był u nich zatrudniony na podstawie umowy o pracę i wykonywał ją na podstawie umowy między przedsiębiorstwami na stanowisku zastępcy dyrektora ds. handlowych i logistycznych.
Naczelnik urzędu skarbowego wszczął wobec podatnika postępowanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W ocenie organu podatkowego pieniądze stanowią depozyt nieprawidłowy i określił podatnikowi podatek od czynności cywilnoprawnych.
Podatnik odwołał się od decyzji urzędu skarbowego. Zarzucił organom podatkowym błędną interpretację, że nie miał upoważnienia do dysponowania pieniędzmi z rachunku bankowego, które wypłacał w ramach wykonywania polecenia służbowego i uznanie, że doszło do zawarcia umowy depozytu nieprawidłowego.
Dyrektor izby skarbowej utrzymał w mocy decyzję urzędu skarbowego. W uzasadnieniu podkreślił, że umowa depozytu nieprawidłowego podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego, w przypadku podpisania umowy, na podstawie której składający oddaje przechowawcy na przechowanie pieniądze albo z umowy wynika, że przechowawca może rozporządzać przedmiotem przechowania, jest to depozyt nieprawidłowy. W ocenie dyrektora izby skarbowej przekazanie pieniędzy na prywatny rachunek bankowy oznacza, że oddano je na przechowanie.
Podatnik odwołał się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. Sąd ten uchylił decyzję dyrektora izby skarbowej i podkreślił, że upoważnienie do rozporządzania pieniędzmi oddanymi na przechowanie nie oznacza, że chodzi o depozyt nieprawidłowy. Orzekł tak np. NSA w wyroku z 21 maja 2013 r., sygn. akt II FSK. 1830/11.
Zdaniem organu podatkowego, w omawianej sprawie nie zostały spełnione przesłanki, by uznać, że do zawarcia umowy depozytu nieprawidłowego doszło. Podatnik nie otrzymywał bowiem żadnego dodatkowego wynagrodzenia, nie miał możliwości dowolnego dysponowania powierzonymi pieniędzmi i nie wykorzystywał przechowywanych pieniędzy na własne potrzeby.
Sprawa na skutek skargi dyrektora izby skarbowej trafiła do rozpoznania do Naczelnego Sądu Administracyjnego. NSA uznał ją za bezzasadną i ją oddalił. W uzasadnieniu wyroku sąd podkreślił, że sam fakt przelania pieniędzy na konto bankowe określonej osoby w celu ich przechowania i przekazania wskazanej przez wpłacającego innej osobie nie oznacza, że doszło do powstania depozytu nieprawidłowego, podlegającego opodatkowaniu na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Należy wykazać lub udowodnić uprawnienie przechowawcy do rozporządzania przedmiotem przechowania, które może wynikać z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności. Ponadto uprawnienia tego nie można domniemywać – uznał NSA.
Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec
