Obowiązki spoczywające na podatnikach podatku od środków transportowych

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych w art. 8 wskazuje, jakie środki transportu podlegają opodatkowaniu. W pierwszej kolejności są to samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej wyższej niż 3,5 tony.

Kolejna grupa to ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów wyższej niż 3,5 tony. Ponadto opodatkowaniu podlegają przyczepy i naczepy, jeżeli posiadają dopuszczalną masę całkowitą łącznie z pojazdem silnikowym wynoszącą 7 ton. Ostatnią kategorią są autobusy.

Organy podatkowe nie są uprawnione do określania parametrów technicznych pojazdu, takich jak np. dopuszczalna masa całkowita. Powinny w tym zakresie bazować na danych wynikających z dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego czy świadectwa homologacji lub karty pojazdu (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 11 kwietnia 2017 r., sygn. I SA/Po 1276/16).

W konsekwencji podatnicy, chcąc uniknąć sporu z organem podatkowym, muszą zadbać o poprawność danych technicznych, w szczególności tych znajdujących się w dowodzie rejestracyjnym.

Należy także zaznaczyć, że ustawa nie określa odrębnych stawek w zależności od stopnia zużycia czy stanu technicznego środka transportu (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 14 grudnia 2016 r., sygn. I SA/Gl 921/16). Oznacza to więc, że do rozliczenia podatku będą także zobowiązani podatnicy posiadający bardzo stare, mało wykorzystywane środki transportu.

Obowiązek rozliczenia podatku od środków transportu ciąży na osobach fizycznych i prawnych, które są właścicielami środków transportowych. Jako właściciela uznaje się także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na które zarejestrowany jest pojazd, a także posiadaczy środków transportowych zarejestrowanych w Polsce jako powierzonych przez zagraniczne podmioty.

W przypadku współwłasności środków transportu obowiązek rozliczenia podatku obciąża solidarnie wszystkich współwłaścicieli. W przypadku zmiany właściciela obowiązek ten spoczywa na poprzednim właścicielu do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie własności. Podatek w takiej sytuacji kalkuluje się proporcjonalnie.

Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia kolejnego miesiąca po miesiącu, w którym pojazd został zarejestrowany, albo – w przypadku nabycia zarejestrowanego już środka transportu – od pierwszego dnia miesiąca, w którym pojazd ten został nabyty.

Ponadto w przypadku upływu okresu, na jaki została wydana decyzja o wycofaniu pojazdu z ruchu, obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pojazd został ponownie dopuszczony do ruchu.

Warto wskazać, że ustawodawca przez zarejestrowanie środka transportu rozumie jego rejestrację z wyjątkiem rejestracji czasowej. Innymi słowy, dopiero rejestracja trwała wpływa na moment powstania obowiązku podatkowego.

Obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportu został odpowiednio sprzedany, wyrejestrowany lub została wydana decyzja o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu drogowego.

Podatnicy podatku od środków transportowych obowiązani są składać na formularzu urzędowym odpowiednie deklaracje na podatek. Deklaracje składa się do właściwego organu podatkowego, którym w tym przypadku jest gmina, na terenie której znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika.

W przypadku przedsiębiorstw zakładowych o właściwości organu podatkowego decyduje położenie zakładu, do którego jest przypisany środek transportu podlegający opodatkowaniu.

Wspomniane deklaracje na podatek transportowy podatnik powinien złożyć w terminie do 15 lutego za dany rok podatkowy. W przypadku, gdy obowiązek podatkowy powstanie po tym terminie, podatnik ma 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku na złożenie deklaracji. Korekta deklaracji powinna nastąpić także w terminie 14 dni od daty zaistnienia okoliczności.

Stawki podatku od środków transportowych są bardzo różne i zależą od wielu składników. Określane są one przez radę właściwej gminy i nie mogą przekraczać stawek wynikających z ustawy. Oznacza to, że w różnych gminach opodatkowanie środków transportu może być inne.

Taka konstrukcja i możliwość różnicowania stawek prowadzić może do optymalizacji podatkowych, a oszczędności są widoczne w szczególności w przypadku posiadania dużej liczby tego typu środków transportu. Warto dodać, że rada gminy może uchwalić inne stawki dla pojazdów nowszych, a inne dla starszych.

Co do zasady płatność podatku następuje w dwóch okresach w ciągu roku tj. do 15 lutego oraz do 15 września każdego roku, proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego. Innymi słowy, jeżeli podatnik nabył lub zarejestrował pojazd przed rozpoczęciem roku podatkowego i nie będzie go sprzedawał, to musi rozliczyć połowę podatku do 15 lutego, a drugą połowę do 15 września danego roku.

W przypadku powstania obowiązku podatkowego w trakcie roku podatkowego po 15 lutego podatnik musi rozliczyć pierwszą ratę (połowę) podatku za dany rok w ciągu 14 dni od daty powstania obowiązku podatkowego oraz kolejną ratę do 15 września danego roku. Po 1 września podatek jest płatny jednorazowo.

W sytuacji wygaśnięcia obowiązku podatkowego podatnik może wystąpić o zwrot nadpłaconego podatku. W tym celu należy skalkulować wartość dotychczas zapłaconego podatku oraz podatku należnego proporcjonalnie.

Ponadto podatnik może ubiegać się o zwrot podatku w przypadku tzw. transportu kombinowanego tj. wykorzystania w transporcie kolei. Preferencja ta przysługuje w zależności od liczby jazd koleją w trakcie roku.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec