Zwolnienie z CIT przy wypłacie dywidendy bez statusu rzeczywistego właściciela

Polscy przedsiębiorcy przy wypłacie dywidend (oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych) na rzecz podmiotów zagranicznych, a dokładnie podmiotów niemających na terytorium RP siedziby lub zarządu, są zobligowani do pobrania podatku u źródła w postaci zryczałtowanego 19% podatku dochodowego. Jednakże na podstawie art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, przy spełnieniu ustawowych przesłanek podatnicy mogą zastosować zwolnienie z tego podatku. Do wymogów tych należą przede wszystkim:

1. by wypłacającym dywidendę była spółka z siedzibą lub zarządem na terytorium RP,
2. by uzyskującym ją była spółka podlegająca opodatkowaniu CIT w Polsce lub innym państwie członkowskim UE lub EOG i posiadająca bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów w kapitale spółki wypłacającej,
3. by uzyskujący nie korzystał ze zwolnienia z opodatkowania.

Przesłanki te doprecyzowane są jeszcze bardziej szczegółowymi wymogami, jak na przykład, ten określający, że ww. 10% posiadanie udziałów musi wynikać z prawa własności. Dodatkowo, zgodnie z art. 26 ust. 1c ustawy o CIT, jeśli dywidenda nie przekracza 2 mln zł, warunkiem zwolnienia z opodatkowania jest udokumentowanie swojej siedziby dla celów podatkowych przez zagraniczną spółkę uzyskującą dywidendę.

Polska spółka (zwana dalej również: przedsiębiorcą) wypłacając niemieckiej spółce-matce dywidendę, posiadała certyfikat jej rezydencji podatkowej, ale nie ustalała, czy jest ona beneficjentem rzeczywistym tej dywidendy. Obie należały do jednej grupy kapitałowej. Wysokość dywidendy, wraz z innymi płatnościami np. za usługi doradcze, czy z tytułu praw autorskich, nie przekraczała w danym roku podatkowym 2 mln zł. Niemiecka spółka GmbH jest spółką holdingową, tzn. nieprowadzącą działalności operacyjnej, a czerpiącą przychody z posiadania udziałów w spółkach zależnych.

Przedsiębiorca 10 grudnia 2021 r. uzyskał interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, w której organ stwierdził, że w tym stanie faktycznym i w świetle obowiązujących do 31 grudnia 2021 r. przepisów, brak było konieczności posiadania przez odbiorcę dywidendy statusu jej rzeczywistego właściciela (sygn. 0111-KDIB1-4010.43.2020.11.BM).

Ponieważ 1 stycznia 2022 r. weszła w życie nowelizacja przepisów ustawy o CIT, przedsiębiorca dla pewności wystąpił o ponowną interpretację w przekonaniu, że zmiana nie powinna mieć wpływu na merytoryczną ocenę wyrażonego stanowiska.

W opinii spółki, mimo zmiany przepisów nadal nie ma znaczenia czy niemiecka GmbH będzie rzeczywistym właścicielem dywidendy, jeśli spełnione zostaną wszystkie warunki uprawniające do zastosowania przedmiotowego zwolnienia, wskazane w art. 22 ust. 4-6, art. 22b oraz art. 26 ust. 1c oraz 1f. Zdaniem przedsiębiorcy, żaden przepis ustawy nie uzależnia od tego możliwości skorzystania ze zwolnienia.

W wydanej 2 maja 2022 r. interpretacji Dyrektor KIS uznał stanowisko przedsiębiorcy za nieprawidłowe (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.43.2022.1.PB) przypominając o obowiązującym zakazie stosowania praktyk stanowiących nadużycie prawa, przy jednoczesnym nakazie ścisłego stosowania się do wymogów uprawniających do ulgi, których naruszenie zamyka drogę do skorzystania ze zwolnienia w podatku u źródła (w skrócie WHT – od ang. Withholding Tax ).

Z dniem 1 stycznia 2022 r. wszedł bowiem w życie przepis art. 26 ust. 1 w nowym brzmieniu, zgodnie z którym, dokonując wypłat m.in. dywidend, płatnicy przy rozliczaniu podatku u źródła, w tym przy weryfikacji warunków uprawniających do zastosowania od tego podatku zwolnienia, zobowiązani są do dochowania należytej staranności. A za stanowiącą nadużycie praktykę, jak i za brak dochowania należytej staranności w rozliczaniu WHT, organ uznał niewykazanie od 1 stycznia 2022 r. statusu rzeczywistego właściciela po stronie odbiorcy dywidendy.

Zdaniem sądu, wbrew opinii Dyrektora KIS, nowelizacja ustawy o CIT nie wprowadziła istotnych  zmian w zakresie przesłanek zwolnienia dywidendy z podatku dochodowego. W ich katalogu nie mieści się dodana nowelizacją przesłanka „rzeczywistego właściciela”. Sąd przyznał, że być może było to ideą ustawodawcy, ale ostatecznie przesłanka ta nie została wprowadzona jako warunek uzyskania zwolnienia z CIT.

Nawiązując do stanowiska organu, który podkreślał, że przesłanki zwolnienia podatkowego muszą być interpretowane i stosowane ściśle, WSA zwrócił uwagę, że ma to swoją drugą stronę – tak jak wykluczone jest zawężanie w drodze wykładni tych przesłanek w sposób korzystny dla podatnika, tak samo zabronione jest również ich rozszerzanie w sposób dla niego niekorzystny.

Sąd orzekł, że pomimo znowelizowania przepisów z dniem 1 stycznia 2022 r., swą aktualność zachowuje wyrok NSA z 27 kwietnia 2021 r., II FSK 240/21, który został wydany w tożsamej sprawie. W obecnym stanie prawnym przepisy dotyczące zwolnienia z opodatkowania CIT dywidendy nieprzekraczającej 2 mln zł nie zawierają warunku, aby jej odbiorca miał status jej rzeczywistego właściciela (wyrok WSA w Łodzi z 4 października 2022 r., sygn. akt I SA/Łd 505/22).

Robert Nogacki, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec