Eksport towarów – dokumenty uprawniające do zastosowania zerowej stawki VAT

Eksport bezpośredni ma miejsce w sytuacji dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium Polski poza terytorium Unii Europejskiej przez dostawcę lub na jego rzecz.

Z kolei eksport pośredni związany jest z sytuacją, w której dostawa z terytorium Polski poza granice Unii Europejskiej jest dokonywana przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz.

Dodać należy, że eksport pośredni nie wystąpi w przypadku towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych. Oba rodzaje eksportu dla swojego zaistnienia na gruncie ustawy VAT powinny zostać potwierdzone przez właściwy organ celny określony w przepisach celnych.

Zgodnie z ogólną zasadą eksport towarów jest opodatkowany zerową stawką VAT. Dotyczy to zarówno eksportu bezpośredniego, jak i eksportu pośredniego. Uwypuklić jednak trzeba, że warunkiem zastosowania zerowej stawki jest posiadanie odpowiednich dokumentów.

Katalog tych dokumentów unormowany przez ustawodawcę różni się w pewien sposób w zależności od rodzaju eksportu. W przypadku eksportu bezpośredniego będzie to dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej.

Poniżej zostały wymienione przykładowe dokumenty:

• dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu;
• dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;
• zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny.

W przypadku eksportu pośredniego podatnicy mogą wykorzystać dokumenty, o których mowa powyżej, z tym że musi z nich wynikać tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu.

Zasygnalizować należy, że niezależnie od rodzaju eksportu w przypadku braku posiadania omawianej dokumentacji podatnik nie jest uprawniony do zastosowania zerowej stawki VAT.

Najczęściej wykorzystywanym w praktyce gospodarczej dokumentem mającym potwierdzać prawo do zastosowania zerowej stawki jest komunikat IE 599.

Komunikat ten jest tworzony w systemie ECS (ang. Export Control System) przez urząd celny, w którym towary zostały zgłoszone do procedury wywozu. Po wygenerowaniu komunikat (który ma formę pliku XML) jest przesyłany przez urząd celny do zgłaszającego lub eksportera pocztą elektroniczną.

Nie ulega wątpliwości, że nazewnictwo dokumentów uprawniających do zastosowania preferencyjnej stawki VAT może sprawiać pewne trudności w prawidłowej identyfikacji takiego dokumentu. Wątpliwości może potęgować fakt przekazywania dokumentów przez różne podmioty (jak np. agencja celna, urząd celny, przewoźnik).

Trudność w weryfikacji może wystąpić w szczególności pośród podatników, którzy sporadycznie dokonują sprzedaży towarów do kontrahentów mających siedzibę poza granicami Polski. W takim przypadku, aby nie utracić prawa do zastosowania zerowej stawki VAT, należy kierować się określonymi zasadami.

Po pierwsze prawodawca, tworząc katalog dokumentów uprawniających do preferencyjnego opodatkowania, posłużył się zwrotem „w szczególności”, co oznacza, że podatnik dla wykazania eksportu może posłużyć się każdym dokumentem.

Po drugie dokument ten powinien jednoznacznie i w sposób nie budzący wątpliwości potwierdzać wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej.

Jeśli zatem posiadane przez podatnika dowody spełniają ww. kryteria, to nie powstanie obowiązek podatkowy związany z eksportem towarów.

Znaczną swobodę w gromadzeniu odpowiednich dokumentów potwierdzają również organy podatkowe. W jednej z ostatnich interpretacji podatkowych traktującej o przedmiotowym zagadnieniu zapytano, czy za dokument potwierdzający wywóz sprzedawanych towarów poza terytorium UE może zostać uznany tzw. Exit EU Report, dokument wydawany przez ogólnokrajowy Urząd pocztowy z siedzibą w Holandii.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej udzielił pozytywnej odpowiedzi, potwierdzając tym samym prawo do zastosowania stawki podatku w wysokości 0% dla sprzedawanych przez podatnika towarów.

Podatnik nie zawsze będzie potrzebował dokumentów celnych, aby zastosować zerową stawkę VAT. Co więcej, mając na uwadze otwarty katalog tych dokumentów, nie ma przeszkód, aby podatnik posłużył się również pismem sporządzonym poza granicami naszego kraju.

Podatnicy powinni jednak mieć świadomość tego, iż w każdy eksport towarów powinien być zaangażowany właściwy organ celny. Równie ważne jest, aby każdy dokument poddany został wszechstronnej ocenie w świetle potwierdzania przez niego rzeczywistego wywozu towaru poza granice Unii Europejskiej. Tylko wówczas eksport towarów będzie neutralny na gruncie podatku VAT.

Kancelaria Prawna Skarbiec