Potrącenie z wpłat podatnika na poczet zaległości podatkowych

Naczelnik urzędu skarbowego określił podatnikowi zobowiązanie w podatku dochodowym za 2012 rok w kwocie ponad 3,6 mln zł, a jego decyzję utrzymał w mocy Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Łodzi. W listopadzie 2019 r. sąd uchylił decyzje organów obu instancji.

Wyrok nie był prawomocny. 10 września 2019 r. podatnik dokonał w urzędzie skarbowym wpłaty 50 000 zł tytułem uregulowania swoich bieżących spraw, ale po blisko 1,5 roku (w styczniu 2021 r.) naczelnik tego urzędu poinformował go, że wpłata ta została zaliczona na poczet jego zaległości podatkowych za 2012 rok, i tylko w części wynoszącej 41 300 zł, bowiem aż 8 700 zł pochłonęły odsetki.

Podatnik zaskarżył postanowienie naczelnika, podnosząc, że zobowiązania te nie były wymagalne, bo ostateczna decyzja Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi, w oparciu o którą ustalono zobowiązanie podatkowe za 2012 r., została uchylona wyrokiem WSA w Łodzi z 26 listopada 2019 r.

DIAS stwierdził, że nie jest istotne, na co przedsiębiorca wpłacił pieniądze do urzędu. Liczy się bowiem sam fakt wpłaty, a organ podatkowy z urzędu miał obowiązek zaspokoić z tych środków istniejące wierzytelności podatkowe.

Wydane przez organ I instancji postanowienie o zaliczeniu wpłaty na poczet zaległości podatkowych stanowi więc jedynie czynności rachunkowo-techniczne. Organ II instancji dodał jednocześnie, że fakt toczącego się postępowania sądowo-administracyjnego w przedmiocie decyzji, z której wynika ta zaległość podatkowa, nie ma wpływu na dokonaną przez fiskusa operację, bo wyrok sądu z listopada 2019 r. uchylający tę decyzję nie jest prawomocny, co oznacza, że decyzja ta nadal pozostaje w obiegu prawnym.

Co prawda, Dyrektor przyznał, że od chwili wydania wyroku organ nie może ściągać należności w drodze egzekucji, przymusu administracyjnego, ale zaliczenie dobrowolnej wpłaty podatnika nie stanowi przejawu władczego działania organu.

Podatnik, zaskarżając decyzję fiskusa do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, wskazał m.in., że przez 5 lat prowadzenia przeciw niemu postępowania karnego skarbowego, którego wszczęcie zawiesiło bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego za 2012 r., organy nie przeprowadziły niemal żadnej czynności i nie poczyniły żadnych ustaleń.

Zdaniem podatnika fiskus nie mógł pobrać żadnych wpłat na poczet zobowiązań podatkowych, skoro zobowiązania te nie są wymagalne, bo określająca je decyzja Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi została uchylona wyrokiem sądu.

WSA w Łodzi przyznał rację podatnikowi. Stwierdził, że DIAS wydał postanowienie o zaliczeniu wpłaty podatnika na poczet zaległości podatkowych za 2012 rok (utrzymujące w mocy wcześniejsze postanowienie wydane przez NUS) już po wyroku z listopada 2019 r., a zatem już po uchyleniu decyzji wymiarowej tych zaległości. Wcześniejsze zaliczenie wpłaty dokonane przez naczelnika urzędu skarbowego zostało wyeliminowane przez sam organ odwoławczy w 2020 roku.

Sąd orzekł więc, że w obliczu uchylenia decyzji wymiarowej nie podlega ona wykonaniu, a wykonanie wynikającego z niej zobowiązania podlega wstrzymaniu do czasu uprawomocnienia się tego wyroku.

„Wprawdzie wskazany wyrok nie jest prawomocny, na co kładzie nacisk organ odwoławczy w zaskarżonym postanowieniu, jednak jego skutkiem jest wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji podatkowej, która do chwili uprawomocnienia się tego wyroku nie wywołuje skutków prawnych (…) Nie można zatem dokonywać zaliczeń wpłat na poczet zaległości wynikających z takiej decyzji” (wyrok WSA w Łodzi z 10 listopada 2021 r., sygn. akt I SA/Łd 602/21).

Wyrok łódzkiego sądu administracyjnego unaocznia, jak istotne jest przeciwstawianie się bezprawnym decyzjom fiskusa i zaskarżanie samowolnych potrąceń z ich majątku, czego – jak dowodzi niniejszy wyrok – organom podatkowym we ww. okolicznościach robić nie wolno.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec