Import towarów – klasyfikacja usług

Przepis art. 30b ust. 1 zd. pierwsze ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że: „Podstawą opodatkowania z tytułu importu towarów jest wartość celna powiększona o należne cło” (Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535, ze zm.). Wyjaśnienie, w jaki sposób ustala się wartość celną, zawiera art. 32 ust. 1 lit. a) tiret (i) Wspólnotowego Kodeksu Celnego, zgodnie z którym: „…do ceny faktycznie zapłaconej lub należnej za przywożone towary dodaje się następujące elementy w wysokości, w jakiej zostały poniesione przez kupującego, lecz nieujęte w cenie faktycznie zapłaconej lub należnej za towary: prowizje i koszty pośrednictwa, z wyjątkiem prowizji od zakupu” (Dz.Urz. UE L 302 z 19.10.1992 r.).

Decyzją z kwietnia 2019 r. dyrektor izby administracji skarbowej utrzymał w mocy decyzję naczelnika urzędu celno-skarbowego z listopada 2018 r. określającą podstawę opodatkowania w imporcie towarów, w tym wysokość należnego zobowiązania w podatku od towarów i usług, którą wydał po przeprowadzeniu postępowania podatkowego i weryfikacji dokumentacji księgowej, bankowej i handlowej u jednego z importerów towarów. W ocenie naczelnika UCS agencja celna, czyli bezpośredni przedstawiciel importera, w dokumencie celnym SAD, w rubryce 44 „Dodatkowe informacje/załączone dokumenty/świadectwa i pozwolenia” nie zadeklarowała „elementów dodawanych do wartości z Pola 42”, a więc wskazujących kosztów i prowizji poniesionych przez importera, a mających zgodnie z art. 32 ust. 1 lit. a) tiret (i) Wspólnotowego Kodeksu Celnego wpływ na wysokość wartości celnej sprowadzanego z Chin towaru, a zatem i na wysokość opodatkowania z tytułu importu towarów.

Funkcjonariusze celni ustalili, że spółka (importer towarów) poniosła w związku z zadeklarowanym importem dodatkowe koszty pośrednictwa na rzecz agenta koordynującego działania spółki na terenie Chin. W wyniku tych ustaleń naczelnik UCS stwierdził, że uiszczone na rzecz tego agenta wynagrodzenie nie było świadczeniem należnym z tytułu umowy o charakterze przedstawicielskim (stanowiącym element prowizji od zakupu), a umowy o charakterze pośredniczym, czyli spełniającym kryteria zwiększające podstawę opodatkowania, prowizji i kosztów pośrednictwa.

Organ powołał się na wyrok WSA w Gorzowie z 16 listopada 2017 r. (sygn. akt I SA/Go 385/17), w którym sąd dokonał oceny tejże umowy, na podstawie której spółka wypłacała już wynagrodzenie chińskiemu agentowi w ramach innego importu. Skład orzekający w tamtej sprawie zgodził się z organem, że wspieranie importera w działaniach na terenie Chin, polegające m.in. na przyjmowaniu zamówień na towary i przekazywaniu ich do fabryk, przygotowaniu dokumentów wysyłkowych towarów, kontroli jakości towarów, poszukiwaniu dostawców i produktów wypełnia znamiona usług o charakterze pośrednictwa. W wyroku tym sąd wskazał jednocześnie, że w przedmiotowej umowie agent zobowiązany był do świadczenia także innych usług, obejmujących zarząd i rozliczanie kosztów związanych z zajmowaną przez importera na terenie Chin nieruchomością lokalową, a usługi te wykraczają poza ramy pośrednictwa. Stąd też nie podlegają zaliczeniu zwiększającemu podstawę opodatkowania z tytułu importu towaru.

Naczelnik UCS w ślad za ww. wyrokiem stwierdził, że wydatki na naprawy i konserwację lokalu, rejestrację biura, prąd czy z tytułu chińskich podatków od osób prawnych można uznać za niepodlegające doliczeniu do wartości celnej kosztów zarządu i rozliczania należności związanych z nieruchomością lokalową, tak jak uznał to sąd w powoływanym orzeczeniu. Co do reszty nabytych przez spółkę usług, organ uznał, że skoro nie podlegały wskazanej kwalifikacji sądu, wyłączającej z zaliczenia do wartości celnej, stanowić będą usługi pośrednictwa, które wartość tę powiększają.

W złożonej do sądu administracyjnego skardze spółka zarzuciła organowi rażące naruszenie przepisów postępowania polegające na nieustaleniu i niewyjaśnieniu przez organ, na czym faktycznie polegały usługi świadczone przez agenta na terenie Chin, w tym nieprzeprowadzenie dowodów, jakie należało dopuścić w sprawie, zarówno w postaci przesłuchania świadków, jak i wystąpienia do agenta o przedłożenie pisemnego raportu do wystawionej za swoje usługi faktury, w szczególności zawierającego zestawienie kosztów ponoszonych w związku z nieruchomością lokalową.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie w wydanym 9 października 2019 r. wyroku zgodził się ze skarżącą. Zwrócił uwagę, że organ nie poczynił wymaganych ustaleń, nie podjął wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym zgodnie z art. 122 Ordynacji podatkowej. Tym samym naruszył art. 187 § 1 oraz art. 191 tej ustawy, bo nie wykonał obowiązku zebrania i w sposób wyczerpujący rozpatrzenia całego materiału dowodowego, co uniemożliwiło mu pełną ocenę, czy dane okoliczności zostały udowodnione.

Sąd zwrócił uwagę, że organ przywołał rozważania zawarte w wyroku z 16 listopada 2017 r. (sygn. akt I SA/Go 385/17), przyjmując na potrzeby wydania swojej decyzji poczynione tam ustalenia co do czynności stanowiących usługi pośrednictwa oraz czynności ich nie stanowiących. Nie wziął jednak pod uwagę, że skład orzekający w tamtej sprawie nie wypowiedział się co do wykonywanych przez agenta czynności, takich jak: organizowanie spotkań i przyjmowanie klientów zleceniodawcy, tłumaczenie dokumentacji, organizacja pobytu pracowników i przedstawicieli zleceniodawcy w Chinach czy też zapewnienie samochodu przeznaczonego do wykorzystania dla obsługi działań i inwestycji zleceniodawcy. Tak więc niejako z automatu, z pokrzywdzeniem skarżącej spółki, organ wszystkie te „nieocenione” przez sąd usługi, a jako nieuznane za wyłączone z katalogu usług powiększających wartość celną importowanego towaru, zakwalifikował jako usługi pośrednictwa wartość tę powiększające.

„…w wyroku I SA/Go 385/17 Sąd nie wypowiedział się czy czynności takie jak: organizowanie spotkań (…) są czynnościami dotyczącymi pośrednictwa. Tymczasem w decyzji będącej przedmiotem zaskarżenia w niniejszym postępowaniu organ nie dokonał podziału wskazanych w umowie usług na związane i niezwiązane z pośrednictwem. Powtórzył jedynie fragment rozważań zawartych w ww. wyroku i uznał, że poza ramy pośrednictwa wychodzi jedynie zarząd i rozliczanie należności związanych z nieruchomością lokalową. W sposób dorozumiany uznał wszystkie inne usługi za związane z pośrednictwem. Nie wyjaśnił jednak swoich motywów…” (sygn. akt I SA/Go 324/19).

Przedsiębiorcy, będąc podmiotem prowadzonego przez organy skarbowe postępowania, muszą mieć się na baczności, czy aby pod przykrywką działań zgodnych z wydanym orzeczeniem sądu organ nie przemyca do podstawy opodatkowania elementów wpływających na jej podwyższenie. Nie można bowiem zapominać, iż zgodnie z naczelną zasadą fiskusa, jego organy powinny dążyć do zapewnienia jak najwyższego zabezpieczenia dochodów budżetowych państwa, a najprostsza do tego droga prowadzi przez możliwie jak najwyższy w danych okolicznościach pobór podatków.

Jak podsumował w niniejszej sprawie sąd: „…powinnością organów winna być analiza Sprawozdania i weryfikacja wszystkich wyszczególnionych tam usług pod kątem możliwości uznania, że stanowią one wynagrodzenie za świadczenie usług pośrednictwa. (…) Ani z treści decyzji organów, ani z treści dokumentów zgromadzonych w sprawie, nie wynika bowiem, dlaczego np. wydatki „Różne”, wskazane w Sprawozdaniu pod nr 5, organy uznały za koszt związane z pośrednictwem. (…) Organ dokonał podziałów wydatków wskazanych w nr 3 Sprawozdania w sposób niekorzystny dla podatnika” (sygn. akt I SA/Go 324/19).

Kancelaria Prawna Skarbiec