Jak należy rozumieć pojęcie podatnika nieistniejącego na gruncie ustawy o VAT?

W sprawie rozpoznanej przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 25 kwietnia 2018 r., sygn. akt I FSK 1058/16, Urząd Skarbowy po dwukrotnym wezwaniu do złożenia deklaracji podatkowych ustalił, że spółka z o.o. nie prowadzi działalności w miejscu, w którym ma siedzibę według wpisu do KRS. Nie zgłosiła też zawieszenia działalności gospodarczej i w związku z tym wykreślił ją z rejestru podatników VAT.

Spółka wezwała Izbę Skarbową do zmiany decyzji, jednak bezskutecznie. Następnie złożyła skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, w której podkreśliła, że organy podatkowe oceniły tylko brak wpływu deklaracji podatkowych i sprawdzenie przez policję, czy spółka prowadzi działalność w miejscu zgłoszonym w KRS, choć siedziba spółki jest monitorowana i bez wejścia nie można stwierdzić, czy w budynku ktoś przebywa.

Spółka stwierdziła też, że odbierała korespondencję od Urzędu Skarbowego. Ponadto prowadzona była z udziałem przedstawiciela Urzędu Skarbowego rozprawa karnoskarbowa przeciwko prezesowi zarządu spółki.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odrzucił skargę, uznając, że spółka pomimo wezwań doręczonych przez Urząd Skarbowy nie złożyła zeznań podatkowych. Podatnik istnieje, gdy podejmuje działalność gospodarczą.

Sprawa na skutek skargi spółki trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W skardze spółka powtórzyła swoją dotychczasową argumentację, według której brak składania deklaracji podatkowych nie uprawnia organu podatkowego do wykreślenia podatników z rejestru podatników VAT.

NSA oddalił skargę i podkreślił, że podatnikiem nieistniejącym jest podmiot, który nie prowadzi działalności w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, ale także taki, który stwarza pozory istnienia, ale nie bierze udziału w obrocie prawnym. Aby można było uznać podatnika za istniejącego, musi on dokonywać czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Natomiast brak możliwości skontaktowania się oznacza nie tylko sytuację, w której np. podatnik nie powiadomił Urzędu Skarbowego o zmianie danych adresowych, ale również taką, w której podatnik nie wykazuje woli kontaktu.

NSA stwierdził, że w omawianej sprawie organ podatkowy podejmował próby skontaktowania się z podatnikiem – wysyłał korespondencję, na którą spółka nie odpowiadała. Z uwagi na to organ podatkowy słusznie wykreślił spółkę z rejestru bez zawiadamiania jej o tym. W omawianej sprawie organ podatkowy wykreślił spółkę z rejestru z powodu niekontaktowania się z urzędem. NSA zgodził się natomiast ze spółką, że organ podatkowy nie miał podstaw prawnych sprawdzania poprzez policję, czy spółka prowadzi działalność w miejscu zgłoszonym w KRS, ale nie miało to wpływu na rozstrzygnięcie w danej sprawie.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec