Lepiej dmuchać na zimne. Jak ochronić majątek, zakładając swój biznes?
Prowadzenie własnego biznesu nieodzownie związane z myślami dotyczącymi tego jak ochronić majątek oraz jak zrobić to skutecznie? Czasami wskutek niewłaściwego postępowania, podejmowania pochopnych decyzji, czy też oszustwa ze strony nieuczciwych kontrahentów, przedsiębiorca narażony jest na utratę majątku.
Dlatego warto – nie tylko w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej, ale już na etapie jej tworzenia i uruchamiania – pomyśleć o właściwych sposobach ochrony nie tylko majątku przedsiębiorstwa, lecz także samego przedsiębiorcy. Zarówno na gruncie prawa polskiego, jak i obcego, istnieje kilka rozwiązań prawnych, które to umożliwiają.
Sposoby na to jak ochronić majątek
Prowadząc działalność gospodarczą należy zadbać przede wszystkim o ochronę majątku osobistego. Warto pamiętać o tym już na etapie tworzenia działalności gospodarczej. Dobrym rozwiązaniem jest założenie spółki kapitałowej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. Jest to bardzo korzystne rozwiązanie, ponieważ egzekucja zobowiązań spółek kapitałowych nie może być prowadzona z majątku prywatnego wspólników.
Zupełnie inaczej przedstawia się odpowiedzialność członków zarządu. Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, mogą oni zostać pociągnięci do odpowiedzialności w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Oznacza to, że – w odróżnieniu od udziałowców – odpowiadają oni swoim majątkiem prywatnym za zobowiązania spółki. Oprócz odpowiedzialności wynikającej z Kodeksu spółek handlowych, ponoszą również odpowiedzialność cywilną, karną, a także odpowiedzialność wynikającą z przepisów Ordynacji podatkowej oraz ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze.
Sukcesja i planowanie spadkowe
Nie bez znaczenia dla prowadzenia działalności gospodarczej pozostaje także kwestia sukcesji majątkowej. W tym przypadku również warto zwrócić uwagę na korzyści płynące z utworzenia spółek kapitałowych. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, co do zasady, udziały są dziedziczone i z mocy prawa przechodzą na spadkobierców. Jednak umowa spółki może skutecznie ograniczyć dziedziczenie udziałów (wówczas powstaje obowiązek wypłaty ekwiwalentów spadkobiercom) bądź też wyłączyć dziedziczenie udziałów, które wówczas są umarzane albo przechodzą na osobę trzecią.
W przypadku spółki akcyjnej akcje dziedziczone są na zasadach ogólnych, jednak istnieje konieczność zabezpieczania materii sukcesji w testamentach i polisach, gdyż statut spółki akcyjnej nie może przewidywać jakichkolwiek ograniczeń dotyczących dziedziczenia akcji. Wcześniejsze uregulowanie tych kwestii pomoże ograniczyć ryzyko na przykład dziedziczenia przez nieletnich, co mogłoby doprowadzić do sytuacji, gdzie podjęcie decyzji wykraczających poza zwykły zarząd możliwe byłoby tylko za zgodą sądu rodzinnego. Jak widać, korzyści z dobrze zaplanowanej sukcesji jest wiele, jak chociażby eliminacja negatywnych skutków przepisów prawa w kontekście przekazywania majątku kolejnym pokoleniom, ale także zabezpieczenie majątku firmy i wyeliminowanie dziedziczenia przez potencjalnych, niekompetentnych następców.
Trust
Przedsiębiorcy zainteresowani nie tylko ochroną zgromadzonego kapitału, ale także minimalizacją obciążeń podatkowych powinni rozważyć możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w państwie, którego system prawny oferuje korzystne formy opodatkowania dochodów i majątku. Interesującą formą ochrony zgromadzonego kapitału w niektórych jurysdykcjach są zrzeszenia podmiotów znane jako trust. Jest to forma umowy pomiędzy osobą, która chce przekazać swój majątek na określony cel (tzw. donatorem), a osobą, która będzie tym mieniem zarządzać na korzyść określonych beneficjentów (tzw. trustee). Beneficjentem może być również sam donator. Takie rozwiązanie umożliwia przede wszystkim praktycznie całkowitą ochronę majątku przed wierzycielami, przewiduje znaczne uproszczenia procedur spadkowych w przypadku śmierci właściciela majątku, a także pozwala na uniknięcie wysokiego podatku od spadków.
Fundacja interesu prywatnego
Kolejnym rozwiązaniem, które umożliwia ochronę majątku przedsiębiorcy, jest fundacja interesu prywatnego. Co do zasady, w Polsce fundacje mogą być zakładane tylko w celu prowadzenia działalności o charakterze społecznym. Jednak w określonych państwach, na przykład w Panamie czy Księstwie Liechtensteinu, taka działalność może służyć zabezpieczeniu majątku prywatnego.
Tego typu fundacja to osoba prawna, która ma na celu zarządzanie majątkiem przekazanym na rzecz fundacji przez fundatora w sposób przez niego określony i na korzyść konkretnej osoby bądź rodziny (tzw. beneficjentów fundacji). Fundator ma prawo określić, kto zarządza fundacją oraz kto i na jakich zasadach może być jej beneficjentem. Beneficjentami mogą być nie tylko wskazane przez fundatora podmioty, ale także on sam.
Skorzystanie z takiego rozwiązania daje przedsiębiorcy wiele korzyści. Po pierwsze, faktycznym właścicielem wniesionego majątku jest fundacja, która nie odpowiada za zobowiązania fundatora lub beneficjentów, ale beneficjenci zachowują uprawnienia do określonych przez fundatora świadczeń z majątku fundacji. Po drugie, informacje dotyczące funkcjonowania fundacji są ściśle chronione, co sprawia, że wierzyciele i kancelarie komornicze nie mają możliwości pozyskania informacji o zainwestowanych w ten sposób aktywach. Prowadzenie fundacji umożliwia także sprawny i jednolity proces decyzyjny, także w przypadku rosnącej liczby spadkobierców, jedynym organem decyzyjnym jest bowiem rada fundacji.
Szwajcarskie polisy ubezpieczeniowe
Interesującą formę ochrony majątku mogą stanowić także szwajcarskie polisy ubezpieczeniowe – tzw. annuitety. Zapewniają one uposażonemu regularne wypłaty świadczeń pieniężnych przez określony czas w zamian za płatną z góry sumę pieniędzy. Wysokość świadczenia może być stała bądź uzależniona od wysokości zysków z dokonywanych inwestycji. Odpowiednio skonstruowana polisa annuitetowa umożliwia całkowitą ochronę środków przed roszczeniami wierzycieli.
Kancelaria Prawna Skarbiec (Aktualizacja: 2018-05-23)
